Czy sowy mają uszy?
Autor:
Katarzyna Korsak
Słowa kluczowe:
adaptacja środowiskowa,fala dźwiękowa,słuch
Cel doświadczenia:
Zadaniem uczestników jest przetestowanie, jakie przedmioty najlepiej wzmacniają dochodzące do nas dźwięki.
Spis materiałów:
- tekturowa tuba
- kubek styropianowy cały
- kubek styropianowy z dziurą w dnie
- muszla morska
- nadmuchany balon
- własna dłoń
- plastykowy lejek kuchenny (może być kilka w różnych rozmiarach)
Etapy realizacji:
- Jedna osoba mówi w kierunku słuchaczy, a reszta słucha przez wymienione przedmioty.
- Wybierz po kolei jeden z elementów z listy
- Przyłóż go do ucha i słuchaj, co mówi kolega
- Posegreguj te przedmioty, zaczynając od tego, który najlepiej wzmacnia dźwięk.
Dla wzmocnienia efektu można stworzyć tarczę odbijającą nadawany dźwięk, np. stawiając miskę, duży garnek. Jedna osoba mówi w kierunku tarczy, a reszta słucha przez wymienione przedmioty.
Pytania do doświadczenia:
- Czym jest dźwięk?
- Czy można poczuć/ dotknąć dźwięk?
- Kiedy dźwięk jest głośniejszy?
- Gdzie w przyrodzie spotykamy wykorzystanie tego zjawiska?
- Co wspólnego mają przedmioty, które najlepiej wzmacniają dźwięki?
Opis zjawiska:
Interpretacje wyników:
Dźwięk jest falą, którą można skupiać i wzmacniać. Małżowina uszna u człowieka (część ucha zewnętrznego) służy do zbierania fal dźwiękowych z otoczenia i skupiania (wzmacniania) ich w kanale słuchowym. Układ piór sów (szlara) spełnia u nich tę samą funkcję (jest to nasze przystosowanie ewolucyjne).
Ciekawostki:
- Wszystkie ptaki mają uszy, którymi słyszą dużo lepiej od ludzi. Jednakże, żadne ptaki nie mają uszu zewnętrznych, jakie mamy my. Nasze małżowiny uszne służą do zbierania fal dźwiękowych z otoczenia i skupiania (wzmacniania) ich w kanale słuchowym. Ptaki, zwłaszcza sowy, rozwiązały ten problem wykształcając szlarę – jest to charakterystyczny układ piór na głowie, ułożonych koncentrycznie i działających jak talerz satelitarny.
- Niektóre zwierzęta doszły do perfekcji w odbieraniu i analizowaniu dźwięków otoczenia i wykorzystują tę umiejętność do polowania lub omijania przeszkód. Jest to echolokacja, opisywana u nietoperzy i waleni, ale też u niektórych sów, np. u płomykówek.