KMO - jak to działa?

  • Relacje z opiekunami a uczniami, oparte na zaufaniu i wzajemnym inspirowaniu się, wspólne, partnerskie dążenie do rozwiązywania fascynujących zagadek natury, zaangażowanie i pasja każdej ze stron – stają się czymś więcej niż hasłami.
  • Kluby działają poza godzinami zajęć szkolnych, ale często inicjują zmiany widoczne również z poziomu szkoły. Idea wszechstronnego rozwoju, jaka kryje się w postawie odkrywcy i badacza przenika na lekcje, a metoda eksperymentalna może być z powodzeniem realizowana w podstawie programowej.
  • Samodzielność wyzwala pozytywne emocje w procesie nauki – dzieci i młodzież nie tylko zyskują ciekawe doświadczenie, ale lepiej chłoną i rozumieją nowe zagadnienia. Jak naukowcy – nie boją się nieznanego i mają odwagę stawiać najbardziej wymagające pytania. Ich postawa jest jednak w pozytywny sposób krytyczna: wiedzą, że nikt nie da im gotowych odpowiedzi – ani nauczyciel, ani podręcznik. Stają się przedsiębiorcze, pewne siebie i gotowe, by dochodzić wiedzy.
    W KMO nie ma podziału na uczniów dobrych i słabych, nikt nie jest oceniany. Tutaj każde dziecko może się rozwijać – jeśli tylko ma ciekawość, głowę pełną pytań – jest w klubie.
  • Wspólne eksperymentowanie kształtuje także – i w Opiekunach, i w uczniach – umiejętności społeczne i osobiste. Buduje pewność siebie, uczy współpracy, komunikacji, podejmowania inicjatywy, odpowiedzialności. Jest to ciągły proces rozwoju: podczas samodzielnie wykonywanych działań klubowicze poznają swoje mocne strony, co dodaje im pewności siebie. A człowiek świadomy swoich kompetencji częściej przejawia inicjatywę. Są to umiejętności bardzo przydatne w dorosłym życiu, które tradycyjna szkoła rzadko rozwija.

  • Kluby Młodego Odkrywcy są zrzeszone w sieć, a ich opiekunowie mogą korzystać z bezpłatnych warsztatów, bazy scenariuszy doświadczeń, wymieniać się wiedzą oraz planować wspólne działania. Opiekunowie klubów spotykają się kilka razy w roku w Centrum Nauki Kopernik, także podczas warsztatów dla edukatorów, Pikniku Naukowego, a przede wszystkim w trakcie Forum KMO. Sieć KMO łączy wiele instytucji, organizacji i osób, które wspólnie pracują nad rozwojem klubów: to Opiekunowie, którzy pracują bezpośrednio z dziećmi i młodzieżą, zespół KMO w CNK oraz partnerzy – strategiczni, merytoryczni i regionalni.
  • Oferta szkoleniowa dla Opiekunów – dofinansowanie dojazdu, opłacenie noclegu, wyżywienia i bezpłatny udział w konferencji bądź warsztatach edukacyjnych – należy zarejestrować klub. Rejestracja i prowadzenie klubu nie wymagają żadnych opłat na rzecz instytucji koordynujących. Dzieci uczestniczą w zajęciach bezpłatnie.
  • Własne badania, dochodzenie do sedna sprawy… eksperymentowanie!
    Podstawą działania Klubu jest eksperyment
    – zarówno jego treść, jak i sposób wykonywania. Klubowicze spotykają się, aby poprzez doświadczania, odkrywać otaczający ich świat. Nie ma odkrywania bez odkrywcy, tego, który NIE WIE, więc stara się dowiedzieć. Odkrywcami są naukowcy, ludzie funkcjonujący zawodowo na krawędzi dwóch sfer: tego, co wiadomo, i tego, co dopiero czeka na odkrycie. Badacz używa wiedzy, aby stawiać właściwe pytania i  zdobywać nowe informacje. W takiej pracy kluczowe są ciekawość i upór, co zbliża postawę naukowców do postawy…  dzieci! Nikt przecież tak uparcie nie zadaje pytań i nie szuka rozwiązań, jak właśnie najmłodsi.
  • Metoda badawcza. Czym jest metoda naukowa? Co odróżnia ją od doświadczeń pełniących funkcję ilustrującą, często przeprowadzanych w czasie lekcji? W badaniach naukowych nieznany jest końcowy rezultat doświadczenia, a jego wynik może być inny, niż wstępnie założony. To dlatego najważniejsze w tym procesie są umiejętność obserwacji i wyciągania wniosków.
    W ten sam sposób – przez obserwowanie, empiryczne doświadczanie, powtarzanie i wnioskowanie, małe dzieci poznają i uczą się świata.

  • Potrzeba poznawania? Sposób przeprowadzania doświadczenia w spotkaniach Klubu odpowiada na tę dziecięcą potrzebę. I to właśnie ta naturalna chęć odkrywania świata ma być napędem spotkań i prowadzonych eksperymentów. Po pewnym czasie dzieci szukają odpowiedzi na własne pytania, mając rzeczywisty wpływ na tematy poruszane na spotkaniach. Proces dochodzenia do prawdy jest wciągający, aktywizujący, ciekawy. Towarzyszy mu wielka radość odkrywania, która otwiera umysł na zdobywanie wiedzy i umiejętności.
    Ten rodzaj nauki jest wyjątkowo efektywny.
  • Na początek proponujemy bazę gotowych pomysłów na doświadczenia, które służą jako punkt startowy do prowadzenia zajęć. Z upływem czasu, klubowicze zaczną sami zadawać pytania i próbować szukać na nie odpowiedzi. W czasie lekcji w szkole celem przeprowadzanych doświadczeń jest zilustrowanie pewnego zjawiska (tematu, problemu). W Klubach Młodego Odkrywcy proponujemy doświadczenia odkrywające (które pozwalają poznać nowe, nieznane zagadnienia).

 

Eksperymentowanie w KMO powinno być:

  • dopasowane do umiejętności i wieku klubowiczów,
  • bezpieczne,
  • możliwe do osobistego wykonania,
  • odbywać się w grupie
  • intrygujące, pobudzające do zadawania pytań
  • mieć otwartą formułę, czyli dawać możliwość modyfikacji oraz przeprowadzania w wielu wariantach,
  • punktem wyjścia do kolejnych doświadczeń.

Scenariusze

Zawarte w naszej bazie scenariusze mają za zadanie motywować do samodzielnego szukania odpowiedzi na zadawane pytania oraz doświadczalne poszukiwanie reguł rządzących światem. Tylko dokładna obserwacja, wyciąganie wniosków, stawianie kolejnych hipotez i ich weryfikacja mogą w rzeczywisty sposób uczyć samodzielności oraz twórczego i krytycznego myślenia. W świecie eksperymentów nie ma mowy o błędach, ale o kolejnych próbach, które zbliżają do odkrycia. Dodatkowo, ponieważ namawiamy także do modyfikowania scenariuszy, wyniki eksperymentów mogą być za każdym razem inne.

Częstą reakcją na takie podejście jest sceptycyzm co do końcowych rezultatów pracy. Czy dziecko czegoś się w takich warunkach uczy? W opisanym procesie niezwykle ważną rolę odgrywa opiekun Klubu. Ważną i trudną. W eksperymentowaniu potrzebna jest swego rodzaju wolność, przestrzeń i czas. Swoboda powinna przejawiać się także w trybie pracy — jedni wolą pracę indywidualną, inni będą chętniej pracować w grupie. Opiekun w gruncie rzeczy asystuje klubowiczom, delikatnie moderuje przebieg zajęć, nie ocenia, nie wyprzedza faktów, nie podpowiada lub nie dodaje zbyt szybko dodatkowych informacji. To wymaga wielkiej cierpliwości i powściągnięcia naturalnej potrzeby źle pojętej pomocy w postaci dostarczania gotowych rozwiązań. Po jakimś czasie opiekun nabiera wprawy w takim podejściu i sam staje się jednym z klubowiczów: przyjmuje propozycje tematów od dzieci lub sam proponuje eksperymenty, które dla niego stanowią wyzwanie. Więcej o roli Opiekuna.

Opanowanie umiejętności prowadzenia eksperymentów, zadawania pytań i wyciągania wniosków ma także szerszy wymiar. Dostarcza umiejętności uniwersalnych i ważnych w życiu społecznym. Kształtuje w klubowiczach między innymi cechy szczególnie dobrze widziane przez pracodawców: umiejętność pracy w grupie, rozwiązywania problemów, optymalnego zużywania materiałów i wykorzystania czasu, swobodę posługiwania się narzędziami, zdolność przyjmowania i wykorzystywania informacji oraz budowanie poczucia własnej wartości. Odkrywcy podchodzą do stojących przed nimi wyzwań z odwagą i determinacją. I dzieje się to nie tylko w szkole, ale także w życiu rodzinnym i — później — zawodowym. Nawykli do samodzielnego poszukiwania rozwiązań klubowicze są aktywni i twórczy, a potknięcia traktują nie jako klęskę, ale jako część drogi wiodącej do celu.