Czy sowy mają uszy?

Cel doświadczenia:

Jak to się dzieje, że dochodzą do nas dźwięki niemal ze wszystkich stron, a uszy mamy tylko z dwóch? Czy ptaki słyszą? Jeśli tak, to gdzie mają uszy?

Dziedzina:

Biologia, Fizyka

Etap edukacyjny:

Klasy I-III szkoły podstawowej, Klasy IV-VIII szkoły podstawowej

Słowa kluczowe:

adaptacja środowiskowa fala dźwiękowa słuch

Data publikacji:

2018-06-19

Autor:

Katarzyna Korsak

Problem do rozwiązania

Zadaniem uczestników jest przetestowanie, jakie przedmioty najlepiej wzmacniają dochodzące do nas dźwięki.

Spis materiałów

tekturowa tuba
kubek styropianowy cały
kubek styropianowy z dziurą w dnie
muszla morska
nadmuchany balon
własna dłoń
plastykowy lejek kuchenny (może być kilka w różnych rozmiarach)

Etapy przeprowadzania doświadczenia

Jedna osoba mówi w kierunku słuchaczy, a reszta słucha przez wymienione przedmioty.
Wybierz po kolei jeden z elementów z listy
Przyłóż go do ucha i słuchaj, co mówi kolega
Posegreguj te przedmioty, zaczynając od tego, który najlepiej wzmacnia dźwięk.

Dla wzmocnienia efektu można stworzyć tarczę odbijającą nadawany dźwięk, np. stawiając miskę, duży garnek. Jedna osoba mówi w kierunku tarczy, a reszta słucha przez wymienione przedmioty.

Pytania do doświadczenia

Czym jest dźwięk?
Czy można poczuć/ dotknąć dźwięk?
Kiedy dźwięk jest głośniejszy?
Gdzie w przyrodzie spotykamy wykorzystanie tego zjawiska?
Co wspólnego mają przedmioty, które najlepiej wzmacniają dźwięki?

Interpretacje wyników

Dźwięk jest falą, którą można skupiać i wzmacniać. Małżowina uszna u człowieka (część ucha zewnętrznego) służy do zbierania fal dźwiękowych z otoczenia i skupiania (wzmacniania) ich w kanale słuchowym. Układ piór sów (szlara) spełnia u nich tę samą funkcję (jest to nasze przystosowanie ewolucyjne).

Ciekawostki

Wszystkie ptaki mają uszy, którymi słyszą dużo lepiej od ludzi. Jednakże, żadne ptaki nie mają uszu zewnętrznych, jakie mamy my. Nasze małżowiny uszne służą do zbierania fal dźwiękowych z otoczenia i skupiania (wzmacniania) ich w kanale słuchowym. Ptaki, zwłaszcza sowy, rozwiązały ten problem wykształcając szlarę – jest to charakterystyczny układ piór na głowie, ułożonych koncentrycznie i działających jak talerz satelitarny.
Niektóre zwierzęta doszły do perfekcji w odbieraniu i analizowaniu dźwięków otoczenia i wykorzystują tę umiejętność do polowania lub omijania przeszkód. Jest to echolokacja, opisywana u nietoperzy i waleni, ale też u niektórych sów, np. u płomykówek.

Powiązane doświadczenia

19.06.2018

Kolorowe płomienie – czyli jak powstają fajerwerki

Problem do rozwiązania Dlaczego fajerwerki mają tak wiele kolorów? Czy dodaje się do nich specjalny barwnik? Dlaczego różne substancje umieszczone w płomieniu palnika zabarwiają go na inne kolory? Celem doświadczenia jest sprawdzenie co jest odpowiedzialne za nadawanie barwy racom i fajerwerkom. Doświadczenie ma na celu również zapoznać klubowiczów z kolorami...

02.08.2018

Na czarno czy na biało (się ubrać)?

Problem do rozwiązania Wyniki eksperymentów pozwolą odpowiedzieć na pytanie, jaki kolor ubrań jest lepszy na lato, a jaki na zimę? Będzie można także sprawdzić, jak nagrzewa się woda w morzu a jak piasek na plaży. Spis materiałów Lampa podczerwona lub lampka z żarówką żarową Czarna kartka np. formatu A4 Biała...

11.09.2018

Kameleon w płynie

Problem do rozwiązania Mangan ma niesamowite właściwości, część z nich możesz zbadać w tym doświadczeniu! Spis materiałów nadmanganian potasu, kilka kryształków glukoza wodorotlenek sodu – kilka granulek (NaOH, np. „Kret” lub inny preparat do odtykania rur) woda demineralizowana lub destylowana szklane naczynie (szklanka, słoik) inne naczynie (np. plastikowy kubeczek) Etapy...