Czy sowy mają uszy?

Cel doświadczenia:

Jak to się dzieje, że dochodzą do nas dźwięki niemal ze wszystkich stron, a uszy mamy tylko z dwóch? Czy ptaki słyszą? Jeśli tak, to gdzie mają uszy?

Dziedzina:

Biologia, Fizyka

Etap edukacyjny:

Klasy I-III szkoły podstawowej, Klasy IV-VIII szkoły podstawowej

Słowa kluczowe:

adaptacja środowiskowa fala dźwiękowa słuch

Data publikacji:

2018-06-19

Autor:

Katarzyna Korsak

Problem do rozwiązania

Zadaniem uczestników jest przetestowanie, jakie przedmioty najlepiej wzmacniają dochodzące do nas dźwięki.

Spis materiałów

tekturowa tuba
kubek styropianowy cały
kubek styropianowy z dziurą w dnie
muszla morska
nadmuchany balon
własna dłoń
plastykowy lejek kuchenny (może być kilka w różnych rozmiarach)

Etapy przeprowadzania doświadczenia

Jedna osoba mówi w kierunku słuchaczy, a reszta słucha przez wymienione przedmioty.
Wybierz po kolei jeden z elementów z listy
Przyłóż go do ucha i słuchaj, co mówi kolega
Posegreguj te przedmioty, zaczynając od tego, który najlepiej wzmacnia dźwięk.

Dla wzmocnienia efektu można stworzyć tarczę odbijającą nadawany dźwięk, np. stawiając miskę, duży garnek. Jedna osoba mówi w kierunku tarczy, a reszta słucha przez wymienione przedmioty.

Pytania do doświadczenia

Czym jest dźwięk?
Czy można poczuć/ dotknąć dźwięk?
Kiedy dźwięk jest głośniejszy?
Gdzie w przyrodzie spotykamy wykorzystanie tego zjawiska?
Co wspólnego mają przedmioty, które najlepiej wzmacniają dźwięki?

Interpretacje wyników

Dźwięk jest falą, którą można skupiać i wzmacniać. Małżowina uszna u człowieka (część ucha zewnętrznego) służy do zbierania fal dźwiękowych z otoczenia i skupiania (wzmacniania) ich w kanale słuchowym. Układ piór sów (szlara) spełnia u nich tę samą funkcję (jest to nasze przystosowanie ewolucyjne).

Ciekawostki

Wszystkie ptaki mają uszy, którymi słyszą dużo lepiej od ludzi. Jednakże, żadne ptaki nie mają uszu zewnętrznych, jakie mamy my. Nasze małżowiny uszne służą do zbierania fal dźwiękowych z otoczenia i skupiania (wzmacniania) ich w kanale słuchowym. Ptaki, zwłaszcza sowy, rozwiązały ten problem wykształcając szlarę – jest to charakterystyczny układ piór na głowie, ułożonych koncentrycznie i działających jak talerz satelitarny.
Niektóre zwierzęta doszły do perfekcji w odbieraniu i analizowaniu dźwięków otoczenia i wykorzystują tę umiejętność do polowania lub omijania przeszkód. Jest to echolokacja, opisywana u nietoperzy i waleni, ale też u niektórych sów, np. u płomykówek.

Powiązane doświadczenia

11.09.2018

Gra w role

Problem do rozwiązania Jakie role przyjmujesz w grupie? Czy zawsze takie same? Dlaczego? Jak traktujesz innych w zespołach, w których się znajdujesz? Postaw się w różnych rolach i sprawdź, jak się w nich czujesz. Spis materiałów minimum 6 uczestników kartki papieru długopis lub flamaster taśma klejąca Etapy przeprowadzania doświadczenia Kartkę...

21.02.2020

Powstawanie chmur, czyli dlaczego nie z każdej chmury pada deszcz?

Problem do rozwiązania Celem doświadczenia jest zbadanie, dlaczego nie z każdej chmury pada deszcz, choć wszystkie chmury zbudowane są z cząsteczek wody w postaci kropli (stan ciekły) lub bryłek lodu (stan stały). Wskazówki dla opiekuna Podczas doświadczenia można realizować elementy Podstawy Programowej wychowania przedszkolnego: Obszar I, pkt 7 Obszar...

19.06.2018

Glutek, czyli sieciowanie polimerów

Problem do rozwiązania Celem doświadczenia jest przygotowanie rozciągliwego materiału plastycznego w wyniku sieciowania polimeru, którym jest alkohol poliwinylowy. Celem eksperymentu jest również zapoznanie klubowiczów z samym zjawiskiem sieciowania oraz zmianą właściwości usieciowanych materiałów. Przygotowana plastyczna masy, która jest efektem końcowym zadania rozwija dodatkowo kreatywność oraz zdolności manualne. Spis materiałów Płyn...