Wielkie żarcie

Badacze KMO 2022-23 – Mazowsze

Czy słyszycie? Mimo nadstawiania uszu i wytężonej uwagi nie rozpoznajecie odgłosów chrupania, mlaskania, gryzienia? A przecież wokół nas ma miejsce  olbrzymia uczta, trwa nieustanne WIELKIE ŻARCIE! Nie słychać, nie widać, a cały czas ubywa nam fragmentów otoczenia. Co jest pożerane? Wszystko – i stalowe mosty, i plastikowe butelki, i betonowe nawierzchnie lotnisk. A kto to wszystko pochłania w procesie nieustającej konsumpcji? Wielkim żarłokiem jest potrzebny nam do życia tlen, pomaga mu w żarciu woda i ułatwiają to pochłanianie „przyprawy” – rozpuszczane w wodzie sole. Czy są jakieś ustalone pory tych posiłków? Niestety nie. Żarcie trwa cały czas, niezależnie od pory dnia i nocy. Inne „menu” jest w ciepłym i wilgotnym klimacie, inne na słonecznej pustyni, inne w zakamarkach miast lub skalnych urwiskach.

Korozja, bo o niej mowa, to nie tylko utajone, bezgłośne zjawisko fizyko-chemiczne. To bezzwrotna strata zabierająca nam istotną część dzieł naszych rąk i maszyn. Przybliżone szacunki dla Polski mówią o 6-10% PKB, czyli kwocie około 60 mld $ rocznie – to ponad dwa razy tyle, ile wynosi budżet na naukę.

Walka z korozją to nieustanna bitwa, w której ciągle pojawiają się zarówno nowe metody obrony, jak i nowe zagrożenia. Jakie? Tu jest właśnie pole do działania dla badaczy – rozpoznać, zbadać i zabezpieczyć. Do dzieła!

fot. Adam Zahler

O projekcie

Rozpoczynamy kolejną edycję Badaczy KMO. 20 Klubów Młodego Odkrywcy zaplanuje i przeprowadzi projekty badawcze, dzięki którym lepiej pozna zjawisko korozji oraz jaki wpływ mają czynniki zewnętrzne na wytrzymałość materiałów. Wyniki projektów kluby zaprezentują na spotkaniu w Centrum Nauki Kopernik. Wzorem poprzednich edycji w ramach działań projektowych stworzymy opiekunom przestrzeń do współpracy i wymiany doświadczeń oraz zapewnimy materiały do realizacji projektów i wsparcie merytoryczne.

Harmonogram projektu

• 3 grudnia warsztaty dla opiekunów zainteresowanych udziałem w projekcie zrealizowane
• 3 – ok. 20 grudnia termin nadsyłania zgłoszeń do projektu
  
• 19 grudnia godz. 18 spotkanie online dla opiekunów, którzy nie uczestniczyli w warsztatach 3.12
• II połowa grudnia – koniec marca planowanie i realizacja projektów badawczych w klubach. Podczas planowania i realizacji projektów odbędą się 2 spotkania online dla opiekunów (23 stycznia i 6 marca).
• 24 kwietnia mini konferencja dla klubów – prezentacje wyników projektów w Centrum Nauki Kopernik

Adresaci projektu

Zapraszamy kluby, do których należą uczniowie szkół podstawowych, działające w województwie mazowieckim.

Szczególnie zachęcamy do udziału kluby:

– prowadzone przez opiekunów z niewielkim doświadczeniem w realizacji projektów badawczych z uczniami/klubowiczami,

– działające poza Warszawą,

– angażujące w działania uczniów/uczennice z Ukrainy.

Zespół projektu

• Adam Zahler, Centrum Nauki Kopernik

Z Centrum Nauki Kopernik współpracuje od 11 lat – jako animator, prowadzący zajęcia w laboratorium chemicznym i fizycznym. Aktywnie współtworzy zestawy edukacyjne i scenariusze zajęć w ramach wielu projektów – ostatnio Modułowych Pracowni Przyrodniczych. Wykorzystuje swoje inżynierskie doświadczenie zdobyte przy konstrukcjach przemysłowych układów filtracyjnych i instalacji odpylających. Jako absolwent Zakładu Technologii Ciała Stałego Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej proponuje i ocenia doświadczenia, zwłaszcza te dotyczące fizyki i chemii  leżące na pograniczu dydaktyki i praktycznych zastosowań. Chętnie prowadzi zajęcia warsztatowe dzieląc się interdyscyplinarną wiedzą.

• Sylwia Jędra, Centrum Nauki Kopernik

Członkini zespołu KMO, w którym odpowiada za koordynację programu KMO w woj. mazowieckim i komunikację z opiekunami z regionu. Przez wiele lat zaangażowana w edukację pozaformalną młodzieży i projekty wolontariatu międzynarodowego, w tym projekty realizowane w szkołach i przedszkolach. Z wykształcenia chemiczka.

Sylwia Jędra, Adam Zahler

---

Co wisi w powietrzu? Badamy zanieczyszczenia pyłowe.

Badacze KMO 2022 – Śląsk i Mazowsze

Jak wpływa wietrzenie klasy w przy dużym zanieczyszczeniu powietrza na dworze na jakość powietrza w naszym pomieszczeniu? Czy firana w oknie ma w tej sytuacji znaczenie? Czy ruch aut opiekunów odwożących uczniów pogarsza jakość powietrza w otoczeniu naszej szkoły? Jak interpretować informacje o zanieczyszczeniach z popularnych serwisów tematycznych?

Jeśli zadajecie sobie podobne pytania w klubie, interesujecie się zagadnieniami zanieczyszczeń powietrza lub chcielibyście je w działania klubu wprowadzić, zapraszamy do projektu edukacyjnego „Co wisi w powietrzu? Badamy zanieczyszczenia pyłowe.” z cyklu Badacze KMO. Będziecie mieli okazję do zgłębienia tej tematyki z klubem przy wykorzystaniu zestawu edukacyjnego MPP moduł „Jakość powietrza”, przeprowadzenia badania jakości powietrza w swojej okolicy, jak i współpracy z innymi klubami z regionów mazowieckiego i śląskiego.

Co nas czeka w projekcie?

• Warsztaty dla opiekunów klubów online 28 stycznia, godz. 15 – 18
  

– wprowadzenie do projektu,

– zapoznanie z zestawem MPP „Jakość powietrza. Badanie zanieczyszczeń pyłowych.”

• Eksperymentowanie z zestawem w klubach luty – marzec

– poznawanie zagadnień związanych z zanieczyszczeniami pyłowymi np. dotyczącymi źródeł zanieczyszczeń czy czynników wpływających na zanieczyszczenie powietrza,

– praktyka w prowadzeniu pomiarów za pomocą czujnika pyłów opartego na mikrokontrolerze microbit.

Na tym etapie odbędą się 2 spotkania online dla opiekunów: 1 i 22 marca, godziny popołudniowe

• Badanie jakości powietrza w najbliższej okolicy kwiecień – maj

– przygotowanie projektów badawczych w zespołach 2-3 klubów przy wsparciu eksperta,

– realizacja projektów badawczych w klubach we współpracy w ramach zespołu przy wsparciu eksperta.

Na tym etapie odbędą się spotkania online klubów z ekspertem (terminy będą umówione z klubami w czasie projektu), ekspert będzie udzielał również konsultacji e-mailowych. Opiekunowie klubów spotkają się online 4 maja.

• Prezentacja i dyskusja wyników badań na forum międzyklubowym II połowa maja, terminy będą umówione z klubami w toku projektu

– wystąpienia klubów na spotkaniu online.

• Podsumowanie projektu z opiekunami klubów 7 czerwca

Planowane terminy spotkań mogą ulec nieznacznym zmianom.

Każdy klub otrzyma 2 zestawy MPP moduł „Jakość powietrza. Badanie zanieczyszczeń pyłowych”.

Podczas projektu Centrum Nauki Kopernik przeprowadzi badanie rozwoju kompetencji klubowiczów i opiekunów poprzez udział w Projekcie i wykorzystanie zestawu edukacyjnego.

Eksperci wspierający kluby podczas projektu

Adam Zahler, Centrum Nauki Kopernik

Z Centrum Nauki Kopernik współpracuje od 11 lat – jako animator, prowadzący zajęcia w laboratorium chemicznym i fizycznym. Aktywnie współtworzy zestawy edukacyjne i scenariusze zajęć w ramach wielu projektów – ostatnio Modułowych Pracowni Przyrodniczych. Wykorzystuje swoje inżynier­skie doświadczenie zdobyte przy konstrukcjach przemysłowych układów filtracyjnych i instalacji odpylają­cych. Jako absolwent Zakładu Technologii Ciała Stałego Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej proponuje i ocenia doświadczenia, zwłaszcza te dotyczące fizyki i chemii  leżące na pograniczu dydaktyki i praktycznych zastosowań. Chętnie prowadzi zajęcia warsztatowe dzieląc się interdyscyplinarną wiedzą.

Dr Zenon Kukuła, Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego

Absolwent Uniwersytetu Śląskiego na Wydziale Matematyki Fizyki i Chemii. Od 1997 roku pracownik Instytutu Fizyki jako wykładowca w dziedzinie fizyki, elektroniki i informatyki. Adiunkt i kierownik pracowni dydaktycznych fizyki i elektroniki na wydziale Nauk Ścisłych i Technicznych. Członek Rady Dydaktycznej na wydziale do spraw kierunków fizycznych. Długoletni członek Polskiego Towarzystwa Fizycznego a obecnie pełniący funkcję sekretarza oddziału katowickiego PTF. Pasjonat elektroniki i fizyki. Lubi automatykę i mikrokontrolery w szerokich zastosowaniach.

Adresaci projektu

Zapraszamy kluby, do których należą uczniowie klas 6-8 szkół podstawowych oraz 1-2 szkół ponadpodstawowych, działające w województwie mazowieckim i śląskim.

Pierwszeństwo udziału będą miały kluby:

– działające w mniejszych miejscowościach,

– obejmujące działaniem dzieci i młodzież zagrożone wykluczeniem społecznym,

– prowadzone przez Opiekunów z niewielkim doświadczeniem w realizacji projektów edukacyjnych obejmujących działania wykorzystujące metodę badawczą.

W projekcie weźmie udział 18 klubów.

Wyniki naboru (25.01.2022)

Badacze KMO 2022 – lista klubow przyjętych do projektu

Regulamin projektu

Badacze KMO 2022 – regulamin

 

Organizatorzy i instytucje wspierające

Projekt jest organizowany przez Centrum Nauki Kopernik we współpracy z partnerem regionalnym – Uniwersytetem Śląskim (Wydziałem Nauk Ścisłych i Technicznych).

Osoby do kontaktu:

Centrum Nauki Kopernik Sylwia Jędra sylwia.jedra@kopernik.org.pl

Uniwersytet Śląski – Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych Aneta Szczygielska – Łaciak aneta.szczygielska@us.edu.pl

Realizację projektu wspiera Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności – partner strategiczny programu KMO i Fundacja Banku Ochrony Środowiska – fundator zestawów dla klubów.

 

---

Oko w oko z rozwielitką

Badacze KMO 2021 – Mazowsze

Publikacja

Oko w oko z rozwielitką, czyli jak zrealizować projekt badawczy w KMO

„Oko w oko z rozwielitką” to nie tylko temat zrealizowany w ramach działania Badacze KMO 2021, ale także przykład projektu badawczego do przeprowadzenia w klubach. W publikacji zamieściliśmy podstawowe informacje o projekcie, opis krok po kroku zgodnie z cyklem metody badawczej oraz zbiór praktyk wypracowanych przez kluby dotyczących m.in. pracy zespołowej w edukacji zdalnej czy roli Opiekuna w projekcie.*

Opis projektu

W I połowie 2021 r. dwanaście Klubów Młodego Odkrywcy z Mazowsza zrealizowało projekt „Oko w oko z rozwielitką”. Projekt był okazją do doświadczenia przez klubowiczów i klubowiczki elementów pracy badacza, a dla Opiekunów KMO do lepszego poznania edukacyjnych projektów badawczych.

Rozwielitki to małe, widoczne gołym okiem skorupiaki o niemalże przezroczystych pancerzach. W naturze żyją w stawach czy kałużach, żywią się glonami i zawiesiną organiczną odfiltrowywanymi z wody. Stanowią interesujący obiekt badawczy, który można z powodzeniem hodować w warunkach domowych.

Badanie żywotności, rozmnażania czy zachowania rozwielitek było ciekawym i wciągającym działaniem dla klubowiczów. Codzienny kontakt z tymi stworzeniami pozwolił zaobserwować i docenić różnorodność organizmów żywych, nawet tak niepozornych jak rozwielitki.

W trakcie projektu klubowicze przeszli przez kolejne etapy metody badawczej: prowadzili obserwacje, zadawali pytania, stawiali hipotezy, projektowali i prowadzili doświadczenia, zbierali i analizowali dane, mieli okazję do prezentowania i omawiania wyników z rówieśnikami. Dzięki temu rozwinęli kompetencje badawcze i społeczne.

Projekt był również propozycją na działanie KMO w edukacji zdalnej lub hybrydowej. Zachęcał klubowiczów do wykonywania różnorodnych zadań praktycznych, ale także komunikacji i współdziałania z kolegami i koleżankami.

Szczegóły projektu

W ramach projektu 12 klubów przeprowadziło projekt badawczy „Oko w oko z rozwielitką”, przygotowany przez zespół KMO z uwzględnieniem warunków edukacji zdalnej. Opiekunowie byli wspierani przez eksperta poprzez spotkania grupowe oraz konsultacje indywidualne.

Projekt był realizowany w okresie luty – czerwiec 2021 r.

Ramowy harmonogram projektu

• Luty / marzec

19 lutego, g. 17 – 18.30 – 1. spotkanie dla Opiekunów uczestniczących w projekcie

Zapoznanie Klubów z projektem, przekazanie materiałów przez CNK

Zbieranie informacji, sformułowanie pytań badawczych i hipotezy w Klubach

• Marzec / kwiecień

Projektowanie i rozpoczęcie badań w Klubach

• Kwiecień / maj

Realizacja badań i obserwacje prowadzone przez Kluby

• Maj / czerwiec

Analiza wyników i sformułowanie wniosków przez Kluby, ich prezentacja i dyskusja na spotkaniu finałowym

Ewaluacja Projektu z Opiekunami

Do udziału w projekcie zaprosiliśmy Kluby:

• których członkami są uczniowie klas 4-8 szkół podstawowych,
• działające w województwie mazowieckim, ze szczególnym uwzględnieniem Klubów zlokalizowanych poza Warszawą,
• prowadzące działania w roku szkolnym 2020-2021,
• prowadzone przez opiekunów mających niewielkie lub średnie doświadczenie w realizacji projektów badawczych.

Materiały do realizacji projektu

Kluby uczestniczące w projekcie otrzymały materiały do jego realizacji o wartości do 600 zł.

Wsparcie eksperta

Na każdym etapie projektu kluby otrzymały wsparcie eksperta dotyczące elementów metody badawczej. Wsparcie eksperta objęło:

– spotkania grupowe dla Opiekunów KMO odbywające się raz w miesiącu.

– konsultacje indywidualne dla Opiekunów i klubów według potrzeb.

Wszystkie działania wspierające odbyły się w formie online.

Dokumenty dotyczące projektu

Regulamin projektu

Projekt został zorganizowany przez Centrum Nauki Kopernik jako koordynatora regionalnego klubów z woj. mazowieckiego i był współfinansowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności. Partnerem projektu Badacze KMO 2021 była firma Delta Optical.

*Publikacja „Oko w oko z rozwielitką, czyli jak zrealizować projekt badawczy w Klubie Młodego Odkrywcy” jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowa. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Centrum Nauki Kopernik. Utwór powstał w ramach Programu Klub Młodego Odkrywcy realizowanego przez Centrum Nauki Kopernik przy wykorzystaniu środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Zezwala się na dowolne wykorzystanie treści – pod warunkiem zachowania niniejszej informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, posiadanych praw oraz o Programie Klub Młodego Odkrywcy. Treść licencji jest dostępna na niniejszej stronie.