Wiosna astronomiczna czy kalendarzowa? Czym różnią się od siebie?

Astronomiczne pory roku związane są z ruchem obiegowym Ziemi i nachyleniem jej osi obrotu do płaszczyzny ekliptyki tj. drogi, na której w ciągu roku obserwujemy pozorny ruch Słońca po sklepieniu niebieskim. Dwa razy w roku Słońce znajduje się w punktach, w których ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim (są to punkty Barana i Wagi) - wtedy następuje zrównanie dnia z nocą. Dwa razy natomiast znajduje się w punktach przesilenia, gdy Słońce jest najbardziej oddalone od równika niebieskiego (są to punkty Raka i Koziorożca).

Nazwy tych punktów pochodzą od nazw gwiazdozbiorów, w których kiedyś się one znajdowały. Na skutek oddziaływania na naszą planetę innych ciał niebieskich, zwłaszcza Słońca i Księżyca, oś obrotu Ziemi wykonuje powolny ruch zwany precesją. W wyniku precesji następuje przesuwanie się opisanych punktów na orbicie, dlatego dziś położone są już w sąsiednich gwiazdozbiorach. Tym samym obserwujemy przesuwanie się dat rozpoczęcia poszczególnych astronomicznych pór roku.

W związku z tym daty rozpoczęcia astronomicznej i kalendarzowej wiosny nie zawsze będą się pokrywały. Kalendarzowa wiosna w roku 2018 jak zwykle zacznie się w Polsce 21 marca. Wiosna astronomiczna natomiast rozpocznie się w chwili, gdy Słońce przejdzie przez punkt równonocy wiosennej, czyli punkt Barana. W tym roku Słońce wstąpi w znak Barana 20 marca o godzinie 16.15 czasu UT (dane z Rocznika Astronomicznego 2018).

Ciekawostka! Przez ostatnich kilka lat tylko w 2011 roku pierwszy dzień astronomicznej wiosny przypadł na dzień 21 marca. Wszystkie kolejne do roku 2047 będą obchodzone wyłącznie 20 marca, a od 2048 roku - 19 lub 20 marca. Dopiero w 2102 roku początek astronomicznej wiosny nastąpi ponownie w dniu 21 marca (dane z programu Laboratorium Cybermoon).

Jakub Zawada, Michał Czajkowski, Dariusz Grzebienn